روغن کلزا برای چی خوبه؟
روغن کلزا سرشار از چربی‌های سالم است. روغن کلزا که به عنوان روغن کانولا هم شناخته می‌شود. به طور گسترده برای پخت و پز و فرآوری مواد غذایی استفاده می‌شود.
روغن کلزای خوراکی به عنوان یک روغن گیاهی با کاربردهای گسترده در پخت و پز شناخته می‌شود. کلزای خوارکی از روغن کلزای صنعتی که کاربردهای صنعتی دارد، متمایز است.
گیاه کلزا معمولا در تابستان شکوفا می شود و به خاطر گل‌های زرد طلایی خود مشهور است. از جمله مزایای روغن کلزای خوراکی می‌توان به قیمت مناسب و تنوع کاربردهای آن در انواع مختلف غذاها اشاره نمود.
روغن کلزا، تحت شرایط مناسب نگهداری، قابلیت ماندگاری طولانی‌مدت را دارا است. برای حفظ کیفیت مطلوب این روغن، ضروری است آن را در ظرفی در بسته و به دور از نور مستقیم خورشید، در دمای محیط نگهداری نمود.
این مقاله به بررسی محتوای غذایی، فواید و مضرات احتمالی روغن کلزا می‌پردازد.
روغن کلزا چیست؟
روغن کلزا به عنوان جایگزینی سالم و مناسب برای سایر روغن‌های پخت و پز مطرح است. این روغن که معمولاً به روش پرس سرد استخراج می‌شود، به دلیل میزان اندک چربی‌های اشباع شده، از ارزش تغذیه‌ای بالایی برخوردار است.
روغن کلزا سرشار از اسیدهای چرب امگا 3، 6 و 9 است و به کاهش کلسترول خون و حفظ سلامت مفاصل، مغز و قلب کمک می‌کند. یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد روغن کلزا، پایداری آن در برابر حرارت است.
به طوری که می‌توان از آن برای سرخ کردن مواد غذایی در دمای بالا استفاده کرد بدون آن که کیفیت و ارزش تغذیه‌ای آن کاهش یابد. این ویژگی، آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای پخت و پز تبدیل کرده است.
از نظر طعم، روغن کلزا طعمی خاکی و آجیلی دارد و به عنوان یک جایگزین مناسب برای روغن زیتون در برخی از دستور پخت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به مزایای متعدد روغن کلزا، استفاده از آن در رژیم غذایی روزانه می‌تواند به بهبود سلامت و تندرستی افراد کمک کند.
تفاوت روغن کلزا با کانولا چیست؟
دو نوع اصلی از روغن استخراج شده از گیاه کلزا وجود دارد که از نظر کاربرد و ترکیب شیمیایی با یکدیگر تفاوت دارند.
روغن کلزا صنعتی عمدتاً در صنایع خودروسازی و شیمیایی کاربرد دارد و به دلیل دارا بودن مقادیر بالای اسید اروسیک، برای مصرف انسانی مناسب نیست. این نوع روغن به دلیل ترکیب ژنتیکی خاص خود، از استانداردهای لازم برای مصارف غذایی برخوردار نیست.
در مقابل، روغن کلزا خوراکی که به روغن کانولا شهرت دارد از گونه اصلاح‌شده‌ای از گیاه کلزا به دست می‌آید. به دلیل دارا بودن سطح بسیار پایین اسید اروسیک (کمتر از 2 درصد) برای مصارف غذایی ایمن شناخته شده است.
این روغن با رعایت استانداردهای بین‌المللی تولید و به عنوان یک روغن سالم و مفید برای پخت و پز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تفاوت اصلی بین روغن کانولا و کلزا در ترکیب شیمیایی آن‌ها، به ویژه میزان اسید اروسیک، و در نتیجه کاربردهای متفاوت آن‌ها است.
ارزش غذایی روغن کلزا
روغن کلزا یک روغن خالص است بنابراین حاوی پروتئین یا کربوهیدرات نیست. منبع خوبی از چربی‌های سالم و ویتامین‌های محلول در چربی است.
هر یک قاشق غذاخوری (15 میلی لیتر) روغن کلزا حاوی مواد زیر است:
| کالری | 124 کیلو کالری |
| چربی کل | 14 گرم |
| چربی اشباع شده | 1 گرم |
| چربی تک غیراشباع | 9 گرم |
| چربی اشباع نشده | 4 گرم |
| ویتامین E | 16 درصد از ارزش روزانه (DV) |
| ویتامین K | 8 درصد از ارزش روزانه (DV) |
آیا روغن کلزا سالم است؟
روغن کلزا به عنوان یک منبع غنی از ویتامین E و آنتی‌اکسیدانی قوی است که نقش مهمی در حفظ سلامت پوست و بینایی دارد.
این روغن به دلیل دارا بودن میزان اندک چربی‌های اشباع شده و غلظت بالای چربی‌های اشباع نشده، به عنوان یک انتخاب سالم برای سلامت قلب و عروق به شمار می‌رود.
روغن کلزا منبع غنی از اسید آلفا لینولنیک (ALA)، نوعی اسید چرب امگا 3، است که در بدن به اسیدهای چرب ایکوزاپنتانوئیک (EPA) و دوکوزاهگزانوئیک (DHA) تبدیل می‌شود.
این اسیدهای چرب نقش مهمی در ارتقاء سلامت قلب و عروق ایفا می‌کنند و مصرف منظم آن‌ها با کاهش خطر بیماری‌های قلبی مرتبط است.
علاوه بر اسیدهای چرب امگا 3، روغن کلزا حاوی مقادیر قابل توجهی اسیدهای چرب امگا 6 نیز هست که در صورت مصرف متعادل، به حفظ سلامت عمومی بدن کمک می‌کند.
نسبت مناسب اسیدهای چرب امگا 3 به امگا 6 در روغن کلزا (1:2) نشان‌دهنده تعادل مطلوب این دو نوع اسید چرب ضروری است.
تجزیه و تحلیل‌های اخیر حاکی از آن است که مصرف مداوم این روغن منجر به کاهش سطح کلسترول بد (LDL) و کلسترول تام خون می‌شود. این امر می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از بیماری‌های قلبی ایفا نماید.
فواید روغن کلزا
اگرچه در مورد روغن کلزا اختلاف نظر وجود دارد، استفاده از آن با فواید زیادی همراه است. در ادامه برخی از فواید آن مورد بررسی قرار گرفته است.
دارای طعم مطلوب
دارای طعم بسیار ملایمی است و به عنوان یکی از محبوب‌ترین روغن‌های گیاهی در آشپزی شناخته می‌شود.
این روغن به دلیل نقطه دود بالایش، در سس‌های سالاد، دیپ‌ها و پخت خوب عمل می‌کند و می‌توان از آن برای سرخ کردن و تفت دادن استفاده کرد.
حاوی ویتامین E
این روغن یک منبع عالی از ویتامین E است. استفاده از روغن کلزا در پخت و پز روش خوبی برای دریافت ویتامین E در رژیم غذایی است.
دارای دمای پخت با حرارت بالا
روغن کلزا به واسطه نقطه دود بالایی که دارد، به عنوان یکی از روغن‌های مناسب برای پخت و پز در دمای بالا شناخته می‌شود. روغن گیاهی کلزا تا دمای تقریبی 204 درجه سانتی‌گراد پایدار است و پس از آن دچار دود شدن می‌شود.
یکی از دلایل اصلی نقطه دود بالای این روغن، فرایند تصفیه گسترده آن است. طی این فرایند، بسیاری از ناخالصی‌ها و اسیدهای چرب آزاد از روغن حذف می‌شود و در نتیجه پایداری حرارتی آن افزایش می‌یابد.
این روغن گیاهی نسبت به روغن‌هایی مانند زیتون که تصفیه کمتری دارند، نقطه دود بالاتری دارد.
علاوه بر نقطه دود، پایداری روغن در برابر اکسیداسیون نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. با دارا بودن مقدار قابل توجهی اسیدهای چرب تک غیراشباع و اشباع، پایداری نسبتاً بالایی در برابر حرارت دارد.
این ویژگی، روغن کلزا را به گزینه مناسبی برای روش‌های پخت با حرارت بالا مانند سرخ کردن، تفت دادن و پخت در فر تبدیل می‌کند.
در نتیجه، روغن کلزا به دلیل نقطه دود بالا و پایداری حرارتی، انتخاب مناسبی برای پخت و پز در دمای بالا است. با این حال، همانند سایر روغن‌ها، استفاده بیش از حد در دمای بالا می‌تواند منجر به تولید ترکیبات مضر شود.
مقرون به صرفه
از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است و به آسانی در دسترس قرار دارد. بر اساس محل جغرافیایی، عموماً امکان خرید یک گالن (معادل چهار لیتر) از این روغن با قیمتی کمتر از نیمی از هزینه مشابه حجم روغن زیتون وجود دارد.
روغن‌های باکیفیت‌تر نظیر روغن زیتون فرابکر، به دلیل بهره‌مندی از روش‌های پردازش دقیق‌تر و همچنین عمر مفید کوتاه‌تر، از ارزش اقتصادی بالاتری برخوردار هستند.